Kancelaria Prawa Podatkowego FACTOR

Czy jednorazowy odpis amortyzacyjny stanowi pomoc de minimis?

Skoro polskie przepisy odsy?aj? do przepisów wspólnotowych to spójrzmy do nich.

Poj?cie pomoc publiczna zawarte jest w art. 107 Traktatu Europejskiego, który okre?la cztery warunki i dotyczy tylko przedsi?biorców. Wszystkie cztery warunki musz? by? spe?nione ??cznie. Niespe?nienie jednego z warunków powoduje, ?e dane zdarzenie nie jest uznane za pomoc publiczn?.

Pierwszy warunek – pomoc udzielona jest przez pa?stwo.

Poj?cie „pa?stwa" rozumiane jest w tym aspekcie bardzo szeroko. Ka?dy przejaw w?adzy publicznej traktowany jest jako pa?stwo. Tworzenie prawa jest przejawem dzia?ania pa?stwa i bez w?tpienia ten warunek zostaje spe?niony.

Drugi warunek – pomoc jest rzeczywist? korzy?ci?.

Korzy?? równie? jest tutaj traktowana w sposób szeroki. Pomoc? publiczn? jest nie tylko zwrot poniesionych kosztów (czyli dotacja inwestycyjna, czy te? refundacja kosztów wynagrodzenia) ale tak?e odroczenie p?atno?ci podatku dochodowego.

Musimy pami?ta?, ?e konstrukcja jednorazowego odpisu amortyzacyjnego polega na wcze?niejszym zaliczeniu w koszty uzyskania przychodu, czego? co by?oby w kosztach podatkowych w okresie amortyzacji – tak?e ten warunek jest spe?niony.

Trzeci warunek – pomoc sprzyja tylko niektórym przedsi?biorcom lub sprzyja produkcji niektórych towarów (charakter selektywno?ci).

Pomoc publiczna musi mie? charakter selektywno?ci. Gdyby wszyscy przedsi?biorcy mogli korzysta? z danej pomocy to nie by?aby to pomoc publiczna.

Europejski Trybuna? Sprawiedliwo?ci rozstrzyga? ju? problem selektywno?ci. Trybuna? przyjmuje, ?e selektywny charakter zostaje spe?niony je?li zostaje uprzywilejowany przedsi?biorca lub grupa przedsi?biorców w stosunku do innych przedsi?biorców, którzy s? w podobnej sytuacji prawnej i faktycznej.

Dokonanie jednorazowego odpisu amortyzacyjnego nie jest ograniczone ze wzgl?du na przedmiot dzia?alno?ci przedsi?biorcy, jak równie? ze wzgl?du na rodzaj odbiorców lub ilo?? zatrudnionych pracowników we firmie. Na ograniczenie nie ma wp?ywu tak?e znaczenie czy przedsi?biorca jest importerem czy eksporterem.

Jakie s? ograniczenia korzystania z jednorazowego odpisu amortyzacyjnego?

Konstrukcja jednorazowego odpisu amortyzacyjnego zawiera trzy ograniczenia:

Pierwszy rodzaj ograniczenia – limit roczny – 50 tys. EURO.

Podatnik mo?e korzysta? z konstrukcji jednorazowego odpisu amortyzacyjnego do równowarto?ci 50 tysi?cy EURO w roku podatkowym. Nie ma znaczenia ile razy podatnik skorzysta z tej konstrukcji. Podatnik mo?e skorzysta? z tej konstrukcji raz lub wielokrotnie, pod warunkiem nie przekroczenia limitu rocznego – 50 tysi?cy EURO. Ograniczenie tego typu ma charakter przedmiotowy i dotyczy wszystkich stosuj?cych t? konstrukcj?. Inaczej mówi?c ten element nie spe?nia charakteru selektywno?ci.

PIERWSZA UWAGA:

W latach 2009 oraz 2010 limit by? czasowo podwy?szony do wysoko?ci równowarto?ci 100 tysi?cy EURO. Obecnie (maj 2011 roku) limit wynosi 50 tysi?cy EURO.

DRUGA UWAGA:

W przypadku spó?ki niemaj?cej osobowo?ci prawnej kwota limitu jednorazowego odpisu amortyzacyjnego dotyczy spó?ki, a nie wspólników takiej spó?ki.

Drugi rodzaj ograniczenia - rodzaj inwestycji.

Konstrukcj? jednorazowego odpisu amortyzacyjnego mog? zastosowa? podatnicy oddaj?cy do u?ytku ?rodki trwa?e z grupy 3 do 8 Klasyfikacji ?rodków Trwa?ych, z wyj?tkiem samochodów osobowych. W takim razie z konstrukcji wy??czone s? inwestycje w:

• warto?ci niematerialne i prawne,
• obce ?rodki trwa?e,
• budynki,
• budowle,
• samochody osobowe.

Przy czym trzeba pami?ta?, ?e dla potrzeb podatków dochodowych samochody osobowe maj? swoj? definicj?. W podatku dochodowym od osób fizycznych poj?cie samochodu osobowego reguluj? art. 5a pkt. 19 oraz art. 5c, a w podatku dochodowym od osób prawnych poj?cie samochodu osobowego reguluj? art. 4a pkt. 9 oraz art. 4b.

Tego typu ograniczenie równie? ma charakter przedmiotowy, który nie spe?nia charakteru selektywno?ci.

Trzeci rodzaj ograniczenia - status podmiotu korzystaj?cego.

Jednorazowy odpis amortyzacyjny stosowa? mo?e przedsi?biorca, który jest „ma?ym podatnikiem" lub „podatnikiem rozpoczynaj?cym dzia?alno?? gospodarcz?".

Poj?cie ma?ego podatnika.

Ma?ym podatnikiem jest podmiot, który w poprzednim roku podatkowym osi?gn?? przychód poni?ej równowarto?ci 1 200 000 EURO liczony razem z nale?nym podatkiem VAT. Poj?cie ma?ego podatnika zosta?o zaczerpni?te z dyrektywy unijnej, z tym ?e polski ustawodawca ustali? tak? w?a?nie wysoko?? limitu. Poj?cie ma?ego podatnika najpierw zosta?o u?yte na potrzeby podatku VAT, a nast?pnie zosta?o u?yte w obu podatkach dochodowych.

Podatnik rozpoczynaj?cy dzia?alno??.

Podatki dochodowe na swój sposób rozumiej? poj?cie „podatnika rozpoczynaj?cego dzia?alno?? gospodarcz?".

Wed?ug podatku dochodowego od osób fizycznych podatnikiem rozpoczynaj?cym dzia?alno?? gospodarcz? nie jest podatnik rozpoczynaj?cy prowadzenie dzia?alno?ci gospodarczej, który w roku rozpocz?cia tej dzia?alno?ci, a tak?e w okresie dwóch lat (licz?c od ko?ca roku poprzedzaj?cego rok jej rozpocz?cia) prowadzi? dzia?alno?? gospodarcz? samodzielnie lub jako wspólnik spó?ki niemaj?cej osobowo?ci prawnej lub dzia?alno?? tak? prowadzi? ma??onek tej osoby, je?eli mi?dzy ma??onkami istnia?a w tym czasie wspólno?? maj?tkowa.

W podatku dochodowym od osób prawnych podatnikiem rozpoczynaj?cym dzia?alno?? nie jest podatnik rozpoczynaj?cych dzia?alno??, który zosta? utworzony:

• • w wyniku przekszta?cenia, po??czenia lub podzia?u podatników, albo
  • w wyniku przekszta?cenia spó?ki lub spó?ek niemaj?cych osobowo?ci prawnej, albo
  • przez osoby fizyczne, które wnios?y na poczet kapita?u nowo utworzonego podmiotu uprzednio prowadzone przez siebie przedsi?biorstwo albo sk?adniki maj?tku tego przedsi?biorstwa o warto?ci przekraczaj?cej ??cznie równowarto?? w z?otych kwoty co najmniej 10 000 EURO.

Inaczej mówi?c warto pami?ta?, ?e podatnik, który faktycznie rozpocz?? swoj? dzia?alno?? gospodarcz? dla podatków dochodowych nie zawsze b?dzie podatnikiem rozpoczynaj?cym dzia?alno?? gospodarcz?.

Ilu przedsi?biorców ma mo?liwo?? korzysta? z jednorazowego odpisu amortyzacyjnego?

Niestety nie wiadomo ilu przedsi?biorców spe?nia warunek ma?ego podatnika. Ministerstwo pobiera dane statyczne o podatnikach z dokumentów, które sk?adane s? do urz?dów skarbowych. W zeznaniu rocznym podatnicy podaj? przychód w wysoko?ci netto. Podatnicy nie sk?adaj? sprawozdania jaka jest warto?? brutto jego sprzeda?y.

W tej sytuacji Ministerstwo Finansów nie ma mo?liwo?ci dokonania badania statycznego ilu podatków mo?e zastosowa? jednorazowy odpis amortyzacyjny, poniewa? informacje statyczne opracowywane s? w oparciu o dokumenty (zeznania, deklaracje, o?wiadczenia, zawiadomienia) sk?adane przez podatników.

Skutkiem czego nie wiadomo ilu jest ma?ych podatników w podatku dochodowym. Nie wiadomo tak?e ilu nowo powsta?ych podatników nie spe?nia warunku bycia podatnikiem rozpoczynaj?cym dzia?alno?? gospodarcz?.

Ilu przedsi?biorców rzeczywi?cie korzysta z jednorazowego odpisu amortyzacyjnego?

Niestety równie? nie wiadomo ilu przedsi?biorców faktycznie korzysta z jednorazowego odpisu amortyzacyjnego. Znaczna liczba przedsi?biorców nie sk?ada wniosku o wydanie za?wiadczenia o udzielonej pomocy de minimis w zwi?zku z zastosowanie jednorazowego odpisu amortyzacyjnego. ?aden organ nie przeprowadza bada? w tym zakresie, chocia?by bada? statycznych.

Jedynie G?ówny Urz?d Statystyczny prowadzi badania statystyczne, które mog? pomóc nam rzuci? troch? ?wiat?a na problem jaki jest udzia? mikroprzedsi?biorstw i ma?y przedsi?biorców, a tym samym poka?e jaki jest udzia? ma?y podatników w gospodarce.

Poni?ej zamieszamy dane liczbowe ilu w Polsce jest ma?ych i ?rednich przedsi?biorców. Informacje zosta?y pobrane z raportu upublicznionego na stronie Polskiej Agencji Rozwoju Przedsi?biorczo?ci przygotowanego pod kierunkiem Anety Wilma?skiej pod tytu?em: „Raport o stanie sektora ma?ych i ?rednich przedsi?biorstw w Polsce w latach 2008 – 2009".

Tabela 1. Podmioty zarejestrowane w rejestrze REGON w latach 2007–2009 wed?ug klas wielko?ci.
?ród?o: Anet Wilma?ska; Raport o stanie sektora ma?ych i ?rednich przedsi?biorstw w Polsce w latach 2008 – 2009; strona 229; tabela 9.

Z tej tabeli jednoznacznie wynika, ?e najwi?cej jest mikroprzedsi?biorstw. Poj?cie mikroprzedsi?biorstwa definiuje art. 104 ustawy o swobodzie dzia?alno?ci gospodarczej:

„Art. 104. Za mikroprzedsi?biorc? uwa?a si? przedsi?biorc?, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:

1) zatrudnia? ?redniorocznie mniej ni? 10 pracowników oraz

2) osi?gn?? roczny obrót netto ze sprzeda?y towarów, wyrobów

i us?ug oraz operacji finansowych nieprzekraczaj?cy równowarto?ci w z?otych 2 milionów EURO, lub sumy aktywów jego bilansu sporz?dzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczy?y równowarto?ci w z?otych 2 milionów EURO".

Z tego mo?na wnioskowa?, ?e najwi?cej jest ma?ych podmiotów gospodarczych – mo?na nawet ?mia?o postawi? tez?, ?e im mniejszy podmiot (wed?ug kryterium ilo?ci zatrudnionych lub wielko?ci przychodu) – tym wi?ksza ilo?? takich podmiotów

w gospodarce narodowej. W takim razie wniosek jest jednoznaczny: mia?d??ca wi?kszo?? polskich przedsi?biorstw to firmy spe?niaj?ce kryterium ma?ego podatnika . W tej sytuacji nie zostaje spe?niony warunek selektywno?ci.

Czwarty warunek – pomoc powoduje zak?ócenie konkurencji lub grozi zak?óceniem konkurencji.

Konkurencja w Unii jest bardzo wa?nym dobrem, dobrem tak cennym, ?e nale?y reagowa? na ka?de zak?ócenie konkurencji a nawet na gro?b? zak?ócenia konkurencji.

Pytanie jakie si? nasuwa to: Czy jednorazowy odpis amortyzacyjny zak?óca konkurencji lub grozi zak?óceniu konkurencji? Odpowied? jest krótka – NIE. Skoro wi?kszo?? przedsi?biorców mo?e korzysta? z tej konstrukcji i du?a cz??? z nich dokonuje jednorazowy odpis amortyzacyjny ?rodków trwa?ych to nie dochodzi do gro?by zak?ócenia konkurencji, a tym bardziej do zak?óca konkurencji. Ten warunek równie? nie jest spe?niony.

Reasumuj?c, jednorazowy odpis amortyzacyjny ?rodków trwa?ych z czterech warunków pomocy publicznej spe?nia tylko dwa. Warunek selektywno?ci oraz warunek wp?ywu na konkurencj? nie zostaje spe?niony. W zwi?zku z powy?szym jednorazowy odpis amortyzacyjny nie jest pomoc? publiczn?.